راهنمای مطالعه
سینمای هالیوود در یک دوره‌ی گذار قرار دارد؛ گذاری از فیلم ها و داستان های کلاسیک به موضوعاتی تازه تر و ساختارشکنانه تر که تا به حال شاید کمتر به آنها پرداخته شده باشد. زندگی سیاهپوستان و سختی ها و مشقت هایی که آنها برای سالیان متمادی بدون هیچ تقصیری تحمل کرده‌اند، یکی از همین موضوعات است. با فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah)، به داستان زندگی قهرمانان این قشر بزرگ پی خواهیم برد. قهرمانانی که شاید بتوان ادعا کرد تا به امروز آن طور که باید و شاید شناخته نشده‌اند. به علاوه، این فیلم چندان با وقایعی که امسال در آمریکا رخ داد هم بی ارتباط نیست. این فیلم که داستان زندگی «فِرد همپتون»، رهبر حزب پلنگ سیاه را به قاب تصویر می‌کشد، در حقیقت قرار بود در آگوست سال ۲۰۲۰ (مرداد ۱۳۹۹) اکران شود، اما به دلیل شیوع بیماری کرونا و محدودیت هایی که با خود به همراه داشت، تاریخ اکران این فیلم به ۱۲ فوریه‌ی ۲۰۲۱ (۲۴ بهمن ۱۳۹۹) موکول شد.
ساخته شاکا کینگ دیرتر از سایر رقبای خود به روی پرده سینما رفت و در واقع تاریخ اکرانش نسبت به سایر نامزدها با تاخیر بیشتری انجام شد و البته چندان گمان نمی رفت که بتواند در اسکار ۲۰۲۱ خودی نشان دهد، اما در کمال تعجب، فیلم یهودا و مسیح سیاه توانست در چندین بخش از جمله بهترین فیلم سال نامزد شود و در آخر نیز جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود سازد. اما این فیلم چه ویژگی‌های دارد که بدین گونه غافلگیرمان کرد؟
در این مقاله از «پاسخ از ما» نگاهی خواهیم داشت به فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah) که کارگردانی آن را «شاکا کینگ» بر عهده داشته است. این فیلم داستان زندگی «فِرد همپتون»، رهبر حزب پلنگ سیاه، را به قاب تصویر می‌کشد.
نیم نگاهی به سازندگان فیلم
پیش از هر چیز، شاید بدتان نیاید نکته‌ای را که در نام فیلم پنهان است بدانید. مسیح سیاه، اشاره به شخص فِرِد همپتون، رهبر حزب پلنگ سیاه، و یهودا، اشاره به ویلیام اونیل، دوست همپتون و مخبر اف‌بی‌آی دارد. باقی کاملا پیداست، که نام فیلم استعاره‌ای است به داستان مسیح و خیانت یهودا.
- کارگردان: شاکا کینگ
- تهیه‌کنندگان: چارلز دی. کینگ/ رایان کوگلر/ شاکا کینگ
- فیلمنامه نویسان: ویل برسون/ شاکا کینگ/ کِنی و کِیت لوکاس بازیگران: دانیل کالویا/ لاکیت استنفیلد/ دومینیک فیشبک/جسی پلمونس
- بازیگران: دانیل کالویا/ لاکیت استنفیلد
هالیوود و داستان فرق‌گذاشتن‌هایش
هنوز که هنوزه، بعد از این همه سال، شاهد تفاوت‌ها و فرق‌گذاشتن‌های هالیوود هستیم. شاید تفاوت بین سفیدان و سیاهپوستان ریشه‌کن شده باشد، اما هنوز هم شمه‌ای بسیار پنهان از آن وجود دارد. در زیر پوست هالیوود هم همینطور است، ولی خب کسی به روی خودش نمی‌آورد. به گفته‌ی بسیاری از فیلم‌سازان سیاهپوست، هنوز که هنوزه، برای تولید و ساخت فیلم، با مشکلات و چالش‌های فراوانی رو به رو هستند. اما با این‌حال همانطور که در مقدمه اشاره کردیم، سینمای هالیوود یک دوره‌ی گذار را طی و برای یک دست و یکپارچه شدن، فشار زیادی را تحمل می‌کند.
مثلا سازندگان، برای ساخت فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah)، داستان و فیلمنامه را به تهیه‌کنندگان و مدیران اجرایی و سرمایه‌گذاران بسیاری در هالیوود ارائه دادند، اما خب به جایی نرسیدند و هر کدام با بهانه‌های واهی و ایرادهای بنی‌اسرائیلی، از ساخت چنین اثری شانه خالی کردند. گذشته از آن، تهیه‌ی بودجه‌ی ساخت فیلم هم چندان کار آسانی نبود؛ هرچند که نسبت به سایر فیلم‌های غیرسیاهپوست، بودجه‌ی به مراتب کمتری نیاز داشت.
به گفته‌ی خود شاکا کینگ که همزمان کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده‌ی فیلم هم هست، در یکی از اولین قرارهایی که با یکی از همین مدیران اجرایی و سرمایه‌گذارها داشته، فرد مقابل با یک حساب سرانگشتی کوچک، بودجه‌ی مورد نیاز فیلم را بسیار کمتر از آنچه که سازندگان در نظر داشتند، برآورد کرده است. درست همینجاست که شاکا کینگ اظهار می‌کند:
«در هالیوود حتی حساب کتاب و ریاضیات هم نژادپرست هستند!»
چرا این فیلم باید زودتر از اینها ساخته می‌شد؟
داستان زندگی فِرِد همپتون، به عنوان یک چهره‌ی شاخص و سرشناس ملت سیاهپوست، یک داستان شگفت‌انگیز است. البته همه خوب می‌دانیم که این داستان تاحدود زیادی نادیده گرفته شده و حتی ملت آمریکا، به خصوص سیاهپوستان هم، به جز دانستن نام او، چندان اطلاع دقیقی درباره‌ی زندگی و خدمات او ندارند. این موضوع از جهات بسیاری تعجب‌برانگیز است؛ داستان زندگی همپتون با تمام فرازها و فرودهایش طوری است که به قول معروف، گویا درزی ازل آن را به قامت پرده‌ی سینما دوخته است!
فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah)، داستان زندگی فرد همپتون است، شخصیتی گیرا و کاریزماتیک و به عبارتی با قدرت و استعداد خدادای رهبری. کسی که در سال ۱۹۶۸ به حزب پلنگ سیاه پیوست و بعد از اندک مدتی، با شایستگی‌هایی که از خود نشان داد، به مقام ریاست و رهبری این حزب رسید. از خدماتی که او به عنوان رهبر این حزب به انجام رساند، می‌توان به سر و سامان دادن به نیروهای این حزب، ایجاد طرح و برنامه‌ی صبحانه‌ی هرروزه برای برای جمعیت حزب و سایر سیاهپوستان و از همه مهم‌تر به برقراری صلح بین گنگ‌ها و دار و دسته‌های سیاهپوست، اشاره کرد.
اما عاقبتِ فرد همپتون چندان خوش نبود. او رفته رفته با نفوذی که در بین سیاهپوستان پیدا کرد، به یکی از اهداف درجه اول اف‌بی‌آی تبدیل شد. به همین دلیل اف‌بی‌آی، با نقشه‌ی قبلی و توطئه و البته به دست ویلیام اونیل، که دوست همپتون و یکی از بالاترین مقام‌های حزب بود و همچینین برای سازمان جاسوسی می‌کرد، توانست او را به قتل برساند.
ایده‌ی ساخت فیلم از کجا آمد؟
بعد از گذشت ۵۱ سال از قتل «فِرِد همپتون» به دست نیروهای اف بی آی، داستان زندگی او را فقط در یکی دو تا فیلم محدود شاهد بودیم؛ یکبار در در مستندی به اسم «مرگ پلنگ سیاه: داستان فرد همپتون» و بار دیگر در آخرین فیلم نتفلیکس یعنی «دادگاه شیکاگو هفت» که از قضا آن هم از فیلم‌های قدر در اسکار ۲۰۲۱ بود. به طبع، این آثار کمتر از آن است که بتواند چهره‌ای را از همپتون آنطور که بود، به مردم نشان دهد. اما ایده‌ی ساخت فیلمی در این باره، فقط منحصر به یک نفر نیست.
در سال ۲۰۱۴، کِیت و کِنِت، برادران لوکاس (به عنوان دو تن از چهار نویسنده‌ی فیلم)، فیلمنامه را برای ساخت، به استودیوهایی چون آ۲۴ (A24) و نتفلیکس ارائه دادند، اما خب شانس چندانی با آنها یار نبود. گذشته از این دو، ویل برسون، یک فیلمنامه‌‌نویس یهودی اهل نیویورک که بیشتر او را با کارهای کمدی‌اش می‌شناسیم، داستانی درباره‌ی زندگی همپتون نوشته بود که نسبت به داستان برادران لوکاس بسیار طولانی‌تر و گسترده‌تر بود. متاسفانه او هم در این راه به نتیجه‌ای نرسید.
همین موضوع و داستان یکسان باعث شد تا برادران لوکاس و ویل برسون در کنار هم قرار بگیرند و با هم بر روی یک داستان مشخص و قوی تر کار کنند. اما هنوز هم تیمشان تکمیل نبود تا اینکه در سال ۲۰۱۶، بعد از اینکه شاکا کینگ با شکست آخرین پروژه اش کنار می آمد، برادران لوکاس از فرصت استفاده کرده و شاکا کینگ را هم به عنوان یک نویسنده و کارگردان سیاهپوست، به پروژه‌ی فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah) دعوت کردند.
چالش‌های تامین بودجه‌ی فیلم
همان طور که در بخش‌های پیشین اشاره کردیم، ساخت فیلم یهودا و مسیح سیاه با چالش‌های فراوانی روبرو بود و قضایای مالی هم از این قاعده مستثنی نبودند. بسیاری از کمپانی‌های فیلم سازی از پذیرفتن ساخت چنین فیلمی شانه خالی می‌کردند؛ بعضی دیگر هم اگر قبول می‌کردند با مسائل مالی و تامین بودجه کنار نمی آمدند. این در حالی بود که بودجه‌ی این فیلم، به نسبت فیلم های دیگر، بسیار کمتر بود و در همان زمان، فیلم های دیگری با بودجه هایی بسیار بالاتر در حال ساخت بودند.
به گفته‌ی چارلز دی. کینگ، موسس و رئیس کمپانی ماکرو (Macro)، که البته نیمی از بودجه‌ی فیلم را تامین کرده است، رایان کوگلر سه هفته بعد از اینکه فیلم پلنگ سیاه (Black Panther) اکران شد، با او تماس گرفت و اعلام کرد که قصد دارد کمپانی فیلمسازی خودش را تاسیس کرده و از آن مهم تر به داستان فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah) هم حسابی علاقه مند شده است.
خلاصه این طور شد که رایان کوگلر هم به سازندگان این فیلم پیوست. در آخر هم شاکا کینگ به لیست تهیه کنندگان این فیلم اضافه شد. در نهایت، تلاش های بی شائبه تیم تهیه کنندگان فیلم که متشکل از چارلز دی کینگ، رایان کلوگر و شاکا کینگ بود، باعث شد تا ساخت فیلم کلید بخورد.
گذشته از مسئله‌ی بودجه، حرف و حدیث های دیگری هم در رابطه با ساخت فیلم وجود داشت؛ مثلا بعد از اینکه دانیل کالویا، بازیگر نقش«فِرِد همپتون»، برای گرفتن اجازه و همچنین دعای خیر، به دیدار خانواده‌ی همپتون رفت. همچنین بعد از اینکه اولین تریلر فیلم منتشر شد، انتقادهای زیادی شخص کالویا را نشانه گرفت و حرف حساب منتقدان این بود که چرا یک سیاهپوست از انگلستان باید نقش یک آمریکایی اصیل را بازی کند. اما خوب به هر حال تمامشان ختم به خیر شد و ساخت فیلم بعد از ماجراها و فراز و نشیب های فراوان به سرانجام رسید.
اثری که با دستاوردهایش غافلگیرمان کرد
همان طور که پیش تر هم عنوان شد، سال گذشته سال پر آشوبی برای سیاهپوستان آمریکایی بود. این فیلم نیز داستان زندگی و تاریخ پر فراز و نشیب این افراد را روایت می‌کرد؛ طبیعی است که از طرف این قشر از جامعه از این فیلم استقبال گرمی شود. فیلم یهودا و مسیح سیاه تنها در چها روز اولی که اکران شد، ۲٫۵ میلیون دلار فروش کرد، در هفته‌ی دوم حدود ۱ میلیون دلار و در هفته‌ی سوم نیز ۵۰۰ هزار دلار. گفته می شود که اگر تاریخ اکران فیلم چند ماهی زودتر بود، بدون شک این فیلم به یک اثر اسطوره ای تبدیل می شد. همچنین، بد نیست بدانید که بیشتر از ۶۰ درصد مخاطبان این فیلم سیاهپوست و آمریکایی-آفریقایی بوده اند.
اما صحنه‌ی رقابت اصلی جایی نیست جز اسکار ۲۰۲۱. فیلم یهودا و مسیح سیاه در روزهای ابتدایی و قبل از اکرانش، کمی نسبت به سایر رقبا نادیده گرفته می شد، هر چند که منتقدان طراز اول و قهار قدر این گوهر را می دانستند، اما نظر عموم برخلاف این موضوع بود. وقتی که در نهایت مراسم اسکار برگزار شد، همه با موجی از مردم مبهوت، متحیر و شگفت زده مواجه شدند که از نتایج انگشت به دهان مانده بودند. فیلم یهودا و مسیح سیاه در پنج بخش از اسکار نامزد شد؛ بهترین نقش مکمل مرد (دنیل کالویا)، بهترین نقش مکمل مرد (لاکیت استنفیلد)، بهترین فیلمنامه اورجینال، بهترین فیلمبرداری و در نهایت، بهترین فیلم سال.
همین نامزدی ها در مراسم اسکار کافی بود تا مخالفان از حرف خودشان برگردند. اما نه، این تمام ماجرا نبود. این فیلم با اخذ اسکار بهترین نقش مکمل برای دنیل کالویا توانست ثابت کند که یک فیلم تماما سیاهپوست هم می‌تواند خوش بدرخشد.
به فهرست افتخارات این فیلم، موارد زیر را نیز باید افزود:
- چهار جایزه از انجمن منتقدان فیلم آمریکایی آفریقایی
- کسب عنوان ده فیلم برتر سال از انستیتو فیلم آمریکا
- جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، برای دنیل کالویا از فستیوال بفتا
- جایزه بهترین نقش مکمل مرد به انتخاب منتقدان حلقه منتقدان فیلم ونکوور، انجمن منتقدان فیلم تورنتو و انجمن بازیگران فیلم
سخن پایانی در باب فیلم یهودا و مسیح سیاه
فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah) از آن دسته فیلم های زندگی نامه‌ای است که درباره‌ی زندگی قهرمانان و چهره های سرشناس ملت سیاهپوست ساخته شده است. که البته نباید به هیچ وجه فکر کرد که ساخت آن، با اتفاقات تابستان سال گذشته بی‌ارتباط بوده است. گرچه داستان این فیلم از سال‌ها قبل رقم خورده بود، اما وقایعی که رخ دادند، راه را برای ساخت آن بسیار هموارتر کرد.
این فیلم داستان زندگی «فِرِد همپتون»، رهبر حزب پلنگ سیاه، را روایت می کند که به دست دوست و همکارش و البته با نقشه‌ی قبلی اف بی آی، در تخت خانه خودش و در کنار نامزد باردارش به قتل رسید؛ . داستان تراژیک و درامی که باید خیلی زودتر از اینها به ساخت فیلمش مبادرت می‌شد. اما چالش‌های فراوانی که در پیش رویش بود، ساخت آن را تا به سال ۲۰۲۰، به تاخیر انداخت.
ما در این مقاله از پاسخ از ما نگاهی داشتیم به ماجراهای پشت پرده‌ی ساخت فیلم یهودا و مسیح سیاه (Judas and the Black Messiah). فیلمی که هم ساختش با موانع بسیاری رو به رو بود و هم اکرانش. اکران این فیلم به دلیل سایه‌ی شوم همه گیری بیماری کرونا از فصل تابستان به زمستان امسال موکول شد. انتظاری هم نسبت به یهودا و مسیح سیاه وجود نداشت و خیلی ها حتی امیدی به حضورش در اسکار ۲۰۲۱ نداشتند.
اسکار که فرا رسید، داستان به کلی تغییر کرد و با نامزدی ها و جایزه ای که فیلم شاکا کینگ در این مراسم به نام خود ثبت کرد، بار دیگر همه به این موضوع پی بردیم که مراسم اسکار هیچگاه قابل پیش‌بینی نیست.
نظر شما در این باره چیست؟ دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید!
