راهنمای مطالعه
اردبیل یکی از شهرهای بزرگ ایران می باشد که در شمال غربی کشور واقع شده است. جاذبه‌های گردشگری اردبیل و مناظر دیدنی بی‌شماری که دارد چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. واژه اردبیل یک واژه ایرانی الاصل می باشد که ریشه در اوستا دارد.
در واقع اردبیل از واژه‌ی آرتاویل گرفته شده که از دو بخش آرتا (به معنی مقدس) و واژه ویل (به معنی شهر) تشکیل شده است.
تاریخ بی نظیر، آب و هوای مطبوع، طبیعت بسیار بکر و زیبا و از همه مهمتر مردم میهمان نواز و خونگرم این استان همگی مولفه های مهم و حیاتی هستند که موجب شده اند اردبیل به عنوان یکی از قطب های گردشگری کشور شناخته شود. جاذبه ها و دیدنی های بی شمار اردبیل هر ساله باعث جذب هزاران مسافر و گردشگر از سراسر کشور می شود.
اردبیل با وسعتی معادل ۳۸۱۰ کیلومتر مربع در میان ارتفاعات کوهستان های ساوالان (سبلان)، باغرو (تالش) و بزغوش قرار دارد. با توجه به وجود ارتفاعات سبلان و تالش در اردبیل، این استان جزو مناطق سردسیر کشور به شمار می‌رود و معمولا نیمی از سال دارای آب و هوای سرد و در نیمه دیگر سال، که در واقع متشکل از فصل-های بهار و تابستان می باشد، دارای دمایی بسیار مناسب می باشد. هوای دل انگیز و خنک اردبیل به عنوان یکی از مولفه های بارز جذب مسافران و گردشگران و دلیلی برای انتخاب استان اردبیل به عنوان مقصد اصلی سیر و سفر و همچنین راه فراری برای دور ماندن از گرمای سوزناک تابستان می باشد.
همچنین، این استان با دارا بودن آثار و ابنیه تاریخی باشکوه نقش مهمی در شناساندن تاریخ کهن این مرز و بوم و معرفی آن به جهانیان دارد و از این حیث از مناطق با اهمیت کشور به شمار می رود. حال اگر در کنار جاذبه های تاریخی اردبیل، آب و هوای مطبوع دشت ها و مراتع سرسبز، چشمه های آب گرم سرعین، گردنه حیران و غذاهای محلی بسیار خوشمزه از جمله آش دوغ و عسل بی نظیر این استان جذاب و چشم نواز را مد نظر قرار دهیم، مطمئنا هیچ کسی توانایی رد کردن و نپذیرفتن پیشنهاد سفری دلچسب و فراموش نشدنی به اردبیل را نخواهد داشت.
خالی از لطف نیست که بدانید شهرت و اهمیت اردبیل تنها به خاطر اینکه پادشاهانی آن را قرارگاه خود ساختند نیست، بلکه دلیل اصلی این شهرت به دنیا آمدن و چشم از جهان فرو بستن بنیانگذار فرقه صفویه و نیای موسس سلسله صفویه، شیخ صفی الدین اردبیلی، می باشد.
او با ظهورش توانست پایه های حکومتی دینی (صفویه) را بنا کند که به گفته کارشناسان یکی از وقایع بسیار مهم تاریخ ایران به شمار می رود.
با وجود تمام این تفاسیر به نظر شما برای دیدن جاذبه‌های دیدنی اردبیل و سفر به شهری با قدمت ۴۰ هزار ساله بهترین مکان ها و جاذبه های گردشگری که می توانیم در اولویت خود برای بازدید قرار دهیم، کدام مکان -ها هستند؟
در این مطلب قصد داریم تا به شما دوستان و همراهان «پاسخ از ما» گوشه ای از این زیبایی های خارق العاده را معرفی کنیم. پس در ادامه با ما همراه شوید تا نگاهی گذرا به این جاذبه های بکر و دیدنی بیندازیم که موجب شگفتی و حیرت هر بازدید کننده ای می شوند.
گردنه حیران ، قطعه‌ای زیبا از بهشت
سرتاسر مسیر جاده ی آستارا-اردبیل مملو از زیبایی های وصف نشدنی است و می توان این منطقه را از بهترین جاذبه های گردشگری اردبیل به حساب آورد. همه ساله بسیاری از دوستداران طبیعت و جاده‌گردی این مسیر را برای خاطره بازی با طبیعت انتخاب می‌کنند. یکی از جاذبه های تماشایی اردبیل در طول این مسیر گردنه حیران می باشد که با زیبایی های منحصر به فرد خود از جمله جنگل های انبوه و درختان زیبایش، آب و هوای فوق العاده و … باعث می‌شود لذت سفر چند برابر شود و برای همیشه درخاطر هر بیننده‌ای بماند.
همچنین، خیلی از اوقات شاهد فرو رفتن این گردنه در مه هستیم که منظره زیبا و شکوهمندی را پدید می آورد. زیبایی-های این گردنه به حدیست که زبان از توصیف شکوه و عظمت آن درمانده می باشد.
این گردنه به حق حیران نام دارد، چون محال است کسی عاشق زیبایی باشد و رو در روی حیران بایستد و مات و مبهوت این زیبای سرسبز نشود. با گذر از حیران در هر لحظه باید منتظر یک معجزه و عظمت خدا در طبیعت بود.
گردنه‌ی زیبای حیران یک منطقه‌ی مرزی است؛ جایی که از یک طرف مشرف به جنگل های زیبای آذربایجان و از سوی دیگر مشرف به دره زیبا و حیرت انگیزی که از میان آن رود ارس عبور می کند. امکانات تفریحی و گردشگری که در طول این مسیر برای مسافران و گردشگران مهیا شده شامل تله کابین، پیست کارتینگ، سورتمه ریلی، ترامبولین و … می باشد.
جنگل فندقلو، نگین سرسبز استان اردبیل
جنگل فندقلو یکی از جاذبه های گردشگری اردبیل است که در ۱۰ کیلومتری شهرستان نمین قرار دارد. نام فندقلو به این خاطر برای این جنگل در نظر گرفته شده که در دل خود درخت های فندق فراوانی را جای داده است. بخش بزرگی از این جنگل پوشیده از درختان سر به فلک کشیده و سرسبز در استان اردبیل و بخش کوچکی از آن در استان گیلان واقع شده است.
وسعت جنگل فندقلو اردبیل به ۱۶۰۰۰ هکتار می رسد و در آن علاوه بر درخت فندق، درختان میوه مختلفی مانند سیب وحشی، گوجه سبز، ازگیل، به، تمشک و توت فرنگی به چشم می خورد. در فصل بهار و اوایل تابستان، منظره دل انگیز و رویایی گل های بابونه، که فرشی زیبا و پر از طرح و رنگ در فندقلو پدید آورده، باعث شده تا سالیانه گردشگران زیادی به این منطقه سفر کنند. ضمنا گفتنی است که هر ساله هم زمان با روز جهانی گل و گیاه در ۲۴ و ۲۵ خرداد جشنواره گل های بابونه در این جنگل بهشت گونه و زیبا برگزار می شود.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید جنگل فندقلو زیستگاه حیواناتی مانند روباه، گرگ، خرس قهوه‌ای، سمور و پرندگانی همچون قرقاول، کبک، عقاب طلایی، چکاوک و کلاغ ابلق می باشد.
ممکن است شنیده باشید که اردبیل به آب های گرم و شفابخش خود شناخته شده و معروف است. یکی از این استخرهای آب های گرم در جنگل فندقلو قرار دارد و با نام میشه سویی نزد مردم محلی شناخته می شود.
حال اگر دوست دارید از چشم انداز خیره کننده و چشم نواز جنگل فندقلو لذت ببرید و در چشمه آب گرم معروفش تنی به آب بزنید، فصل بهار بهترین فصل برای سر زدن به این جنگل زیبا می باشد.
بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی
از جمله مکان‌های تاریخی اردبیل می توان به بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، جد سلاطین صفوی، اشاره کرد که در سال ۲۰۱۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
در بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی، که به عنوان یکی از خاص ترین جاذبه های گردشگری اردبیل شناخته می شود، علاوه بر مقبره خود شیخ صفی الدین، مجموعه‌ای از آرامگاه های بزرگان، مشایخ و سلاطین صفوی از جمله مقبره نخستین پادشاه صفوی، شاه اسماعیل صفوی و همسرش و همچنین مقبره های جمعی از کشته شدگان جنگ چالدران قرار دارد.
گفتنی است بنای فعلی در طول زمان توسعه و گسترش یافته؛ بخش هایی از آن در دوره خود شیخ صفی الدین و توسط خودش و فرزندانش ساخته شده و بخش های دیگر آن توسط شاه طهماسب و شاهان دیگر صفوی بنا نهاده شده است. اولین بنای الحاقی به این مقبره بعد از مرگ شاه اسماعیل، اولین پادشاه سلسله صفویه، ساخته شد که توسط بازماندگان او به عنوان محل دفن پیکرش در نظر گرفته شد.
ساخت این بنای الحاقی موجب شد تا از آن به بعد، این بنا به محل تجمع بزرگان سلسله صفوی تبدیل شود و آنها در آنجا به نشر تفکرات مذهبی و سیاسی صفوی و کنترل امور حکومتی بپردازند. همین موضوع باعث اهمیت روز افزون این بنای تاریخی برای پادشاهان صفوی شد؛ تا جایی که وسعت این بنا تا ۲۱ هزار متر افزایش یافت. این مجموعه تاریخی با نهایت دقت و به بهترین صورت و شکل ممکن تکمیل و تزئین شد. این ظرافت به حدی بود که که صفویان همواره از آن با نام بهشت موعود خداوند یاد می کردند.
این مجموعه جلوه‌گاه منحصر به فردترین نوع کاشی‌کاری است. کتیبه های نفیس و ارزشمند به کار رفته در این مکان تاریخی اثر خطاطان نامدار آن دوره همچون میر عماد، میر قوام الدین و محمد اسماعیل می باشد و این خود نمایانگر وجود هنرمندانی شاخص و چیره دست در این خاک و بوم است.
موزه چینی خانه یکی از بناهای مهم این مجموعه تاریخی است که در سمت شرقی رواق اصلی بقعه شیخ صفوی قرار دارد. این موزه با طراحی بی نظیر شیخ بهایی بنا شده و قدمتی ۴۰۰ ساله دارد. گفته می شود به این خاطر که صفویان در زمینه برقراری امنیت در فلات ایران تلاش و کوشش بسیاری انجام دادند و به واسطه این تلاش ها، تجارت چین و رُم از طریق جاده ابریشم رونق پیدا کرد، امپراطور چین ۱۲۰۰ قطعه چینی سفید و آبی به شاه عباس تقدیم کرد و او نیز به دلیل احترامی که برای شیخ صفی الدین قائل بود، این چینی ها را به این مکان آورد.
در پایان، یکی دیگر از مواردی که جذابیت این بنای تاریخی را دو چندان می‌کند، استحکام بالای آن در هنگام وقوع زلزله است؛ به گونه‌ای که این جاذبه تاریخی هنوز استحکام بالاتری نسبت به بسیاری از سازه های معاصر دارد.
شهر یئری
اگر بخواهید تعداد جاذبه های گردشگری اردبیل را بشمارید باید این نکته را یادآوری کنیم که جاذبه های اردبیل تمامی ندارد و در گوشه وکنار این استان جاذبه های بی شماری وجود دارد.
در ادامه معرفی جاذبه ها و دیدنی های اردبیل، به معرفی شهری باستانی به نام شهر یئری می‌پردازیم. این شهر وسیع ترین و با اهمیت ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و مناطق پیش از تاریخ شمال غرب می باشد که در ۶۵ کیلومتری اردبیل و ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر در کنار رود قره سو قرار دارد. این مکان تاریخی وسعت ۴۰۰ هکتاری دارد و از سه بخش دژ نظامی، معبد و قوشا تپه تشکیل شده است.
طبق نظر باستان شناسان قدمت قلعه و معبد به ۱۴۵۰ سال پیش از میلاد و قوشا تپه به ۷ هزار سال پیش از میلاد بر می گردد.
این شهر دارای بیش از ۳۰۰ سنگ نگاره با ارتفاع های مختلف است که از زیر خاک بیرون آمده اند، ولی متاسفانه با گذشت زمان و بی توجهی مسئولین امر فرسوده شده و تعدادی از آنها نیز کاملا از بین رفته اند.
عجایب و شگفتی های این شهر به اینجا ختم نمی شود و هر چه بیشتر جلو برویم به شگفتی های بی نظیرتری می رسیم؛ به طور مثال، مجسمه های موجود در این شهر باستانی چهره آدم های بی دهان مذکر را نشان می دهند و فقط یک مجسمه زن در بین آن ها قرار دارد که برعکس سایر مجسمه ها دارای دهان است.
در کاوش هایی که در این منطقه صورت گرفته قبرهایی مربوط به عصر آهن و سفال هایی مربوط به دوره مس سنگی کشف شده که همگی به عظمت و قدمت این شهر باستانی اشاره دارند.
کاروانسرای سنگی صائین
از دیگر مکان‌های گردشگری اردبیل کاروانسراهای این استان می‌باشند. یکی از دلایلی که باعث شده تا کاروانسراهایی در اردبیل ساخته شوند این است که از دیرباز تاکنون اردبیل به خاطر قرار گرفتن در حاشیه جاده ابریشم یک منطقه مهم و استراتژیک به شمار می رود. متاسفانه با گذشت زمان بسیاری از این کاروانسراها به خاطر عوامل طبیعی و دلایل دیگر از بین رفته اند، اما با این وجود هنوز هم می‌توان نظاره‌گر معماری بی نظیر تعدادی از آن ها در اردبیل بود.
یکی از این کاروانسراهای بسیار زیبا و دیدنی که معماری منحصر به فردی دارد و هنوز هم پابرجاست، کاروانسرای سنگی صائین می باشد که متعلق به دوره صفویه است.
کاروانسرای سنگی صائین یا کاروانسرای عباسی به دلیل معماری و قدمت بالای خود یکی از معدود کاروانسراهای ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران می باشد. این کاروانسرا در ۱۵ کیلومتری جاده سراب و در یکی از برفگیر-ترین گردنه های کشور به نام گردنه صائین قرار دارد.
از جمله نکات جالب توجه در خصوص این اثر می توان به طراحی کاملا سازگار آن با شرایط اقلیمی و محیطی گردنه صائین اشاره کرد؛ با توجه به برفگیر بودن گردنه، در ساخت این کاروانسرا سعی شده تا با کاهش عرض و ارتفاع ورودی ها تا حد زیادی از ورود هوای سرد و خروج هوای گرم جلوگیری شود و در نتیجه آن دمای محیط به تعادل برسد.
مسجد جامع اردبیل
مردم اردبیل از دیرباز به مسائل مذهبی و همچنین موضوعات فرهنگی توجه ویژه ای داشته اند و این قضیه با مشاهده دقیق مساجد و بناهایی که در طول تاریخ در این شهر ساخته شده اند کاملا مشهود و آشکار می باشد. مسجد جامع اردبیل که یکی از کهن ترین مساجد ایران بوده و جزو قدیمی ترین جاذبه‌های اردبیل به شمار می-آید، شاهدی بر این مورد است. قدمت این مسجد به دوران سلجوقیان بر می‌گردد.
این جاذبه گردشگری تا اوایل دوره صفوی کاملا آباد بوده است و از آن تاریخ به بعد متاسفانه هر چقدر به عصر معاصر نزدیک شد ه ایم، به دلیل نامهربانی زمانه و مردم قسمت هایی از آن شاهد تخریب و فرسایش بوده و از گزند روزگار در امان نمانده است.
این مسجد که با معماری خیره کننده خود نمایانگر سبک معماری عصر سلجوقی می باشد، بین محله های پیر شمس الدین و عبدالله شاه و بر روی محلی مرتفع و تپه مانند واقع شده است. با بررسی اسناد تاریخی موجود مشخص شده که ساختمان قبلی این مسجد مربوط به آتشکده دوره ساسانیان می باشد و بعد از ورود اسلام به ایران آتشکده یاد شده تبدیل به جمعه مسجد یا مسجد جامع شده است.
موزه مردم شناسی
یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی اردبیل موزه مردم شناسی است که در حمام آقا نقی یا ظهیرالاسلام در میدان عالی قاپوی اردبیل ساخته شده. مکان اصلی موزه که قبلا حمام بوده در ابتدا توسط فردی به نام ظهیرالاسلام در دوره ایلخانی بنا شده است. بعدها این حمام در زمان قاجار توسط آقا نقی مؤتمن الرعایا خریداری و بازسازی شده است. معماری جالب توجه این بنا شامل رواق هشتی شکل، کفش کن، گنبد سربینه، گرمخانه و… می باشد.
در این موزه تعدادی اشیای قدیمی و مجسمه مومی با پوشش محلی مردم روزگارانی نه چندان دور وجود دارد که نظر هر بیننده ای را جلب می کند. گفتنی است جمع شدن تمام این موارد در یک قاب باعث شده تا نحوه زندگی، آداب و رسوم، پوشش محلی مردان و زنان، نحوه پخت غذاهای محلی و آیین‌های خاص این استان به نحو احسنت به تمامی بازدیدکنندگان و دوستداران اردبیل نمایش داده شود.
پیست اسکی آلوارس
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری اردبیل که در دل طبیعت می باشد، پیست اسکی آلوارس است. این پیست اسکی در دامنه های مرتفع سبلان و در نزدیکی روستای آلوارس، یکی از قدیمی‌ترین روستاهای منطقه، واقع شده است و به دلیل موقعیت مکانی خاص و منحصر بفرد و دارا بودن امکانات ویژه بزرگترین پیست اسکی کشور به شمار می‌رود. این پیست در فاصله ۱۲ کیلومتری روستای آلوارس و ۲۴ کیلومتری سرعین قرار گرفته و با توجه به ارتفاع ۳۲۰۰ متری از سطح دریا در طول پاییز و زمستان پوشیده از برف است و به همین دلیل در حدود شش تا هشت ماه از سال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سرعین
سرعین شهر کوچک جوشانی در نزدیکی اردبیل است.
شهرت جهانی سرعین به علت چشمه‌های آب گرم و جوشانی است که این شهر در دل خود پنهان دارد. این چشمه های آبگرم به علت دارا بودن کلسیم، سیلیس و گوگرد خواص درمانی بسیاری دارند.
از این رو، سالانه افراد بسیار زیادی از سراسر ایران جهت بازدید، آبتنی و درمان به آبگرم های جوشان سرعین در استان اردبیل سری می زنند.
قرار گرفتن این شهر در ارتفاعات باعث شده تا سرعین همواره آب و هوای خنکی داشته باشد. وجه تسمیه سرعین نیز به همین علت است، زیرا سرعین در زبان آذری به معنای خنکی است. در آخر، در خاطر داشته باشید سفر به سرعین آرامش بخش روح و جسم شما خواهد بود.
دریاچه شورابیل
یکی از مقاصد گردشگران اردبیل دریاچه گردی در شورابیل است. شورابیل در جنوب شرقی اردبیل قرار دارد. وجه تسمیه شورابیل به علت شور بودن آب آن است. از زمان های قدیم در اطراف دریاچه امکانات تفریحی و گردشگری وجود داشته است، اما اخیرا شهرداری اردبیل جاذبه‌های گردشگری جدیدی را نیز به شورابیل اضافه کرده و باعث لذت هر چه بیشتر شما از این منطقه شده است؛ به طور مثال، کشتی تفریحی آنداک گشت و تفریح بر روی آب های بزرگترین دریاچه طبیعی درون شهری ایران را برای شما به ارمغان خواهد آورد.
همچنین، در صورتی که تمایل داشته باشید تا دور تا دور این دریاچه زیبا را ببینید، می توانید با سوار شدن بر قطار تفریحی لحظات بسیار شادی را برای خود بیافرینید. گذشته از این، در صورت تمایل می‌توانید بر روی چمن های سرسبز کنار دریاچه بنشینید و از مسافرت خود به اردبیل نهایت لذت را ببرید.
شما می توانید مقاله های متنوعی راجع به مکان های مختلف گردشگری را مطالعه کنید.
جمع بندی
در آخر اگر قصد سفر دارید و هنوز مقصد خود را انتخاب نکرده اید، ما به شما اردبیل را پیشنهاد می‌کنیم. جاذبه های گردشگری اردبیل تمامی ندارد. شما در گوشه و کنار این استان می‌توانید جاذبه های بی بدیل تاریخی و طبیعی را ببینید و احساس لذت را با دیدن این مکان های دیدنی و چشم نواز تجربه کنید.
ما تابستون به اردبیل سفر کردیم و وفوق العاده بود ولی بامکان های دیدنیش زیاد آشنا نبودیم ولی سرعین رو رفتیم.این خیلی خوبه که تمام مکان های دیدنی اردبیل توی این مقاله گفته شده که بدونیم کجاها بریم.